Blouse Trắng Tim Hồng
Nói về tình nhân ái của một con người sống tại một châu lục vốn nổi tiếng về sự nghèo khó lạc hậu, bần cùng và đầy bạo lực vừa được trao giải Nobel Hòa bình thì chắc sẽ có rất nhiều... Nhưng quả thật, trong tác phẩm mà bạn đang cầm trên tay đây, qua từng câu chữ, sự tương phản cứ lớn dần lên, đôi lúc đạt tới cực điểm. Một bên cứ gây tội ác tày trời, và một bên cứ tiếp tục đi xoa dịu những nỗi đau...
Sinh ra trong một gia đình bình thường có thể nói là nghèo ở miền Đông đất nước Công-gô thuộc trung Phi, bác sĩ Denis Mukwege có cha là mục sư, mẹ nội trợ. Người mẹ gần như không biết chữ, những gì bà được học ở trường đã mai một theo năm tháng. “Tôi sinh ngày mùng 1 tháng Ba năm 1955. Là đứa trẻ thứ ba, nhưng tôi là con trai đầu tiên trong gia đình. Theo lời mẹ thì sự có mặt của tôi trên cuộc đời này đã suýt diễn ra rất ngắn. Những ngày đầu tiên tôi chào đời đã rất thê thảm, như lướt trên đầu sợi tóc vậy, do mẹ tôi đã lâm bồn rất khó”...
Cứ như vậy, qua từng trang sách, câu chuyện được đan xen giữa quá khứ và hiện tại, ta khám phá thân thế của một con người vốn được mệnh danh là “Người đàn ông sửa chữa những người đàn bà”. Từ “sửa chữa” được dùng trong ngữ cảnh này mang đúng nghĩa đen của nó, bởi qua những ca phẫu thuật của bác sĩ Mukwege, những người đàn bà đã phải chịu cảnh hãm hiếp, tra tấn cực hình ít nhiều tìm lại được hình hài của người phụ nữ. Sinh con vốn là niềm vui, là thiên chức và bổn phận của bất kỳ người đàn bà nào trên đời, nhưng ở những miền heo hút của đất nước Công-gô, thì khi sinh con, người mẹ đã gần như đem cuộc sống của họ ra cá cược: “Tôi đã chứng kiến những người mẹ và trẻ thơ chết trong lúc hạ sinh, những người đàn bà đến bệnh viện với thai nhi chết treo lơ lửng giữa hai đùi.”
Cuộc đời ông gắn liền với lịch sử của đất nước Công-gô trong suốt nửa sau của thế kỷ 20 cho đến tận ngày hôm nay. Và ông tự nguyện trở thành người phát ngôn miễn phí cho những người phụ nữ thấp cổ bé họng trong đất nước vốn có nhiều kỳ thị giới tính, nhưng cùng lúc họ lại phải đảm đương tất cả mọi sinh hoạt trong gia đình, là người trưởng tàu chèo lái con thuyền cả về mặt kinh tế lẫn tinh thần! Cũng qua những hình ảnh đó, ông tố cáo tội ác man rợ có tính toán của những kẻ chủ ý gây xung đột và làm bại hoại đất nước. Người phụ nữ một khi bị hãm hiếp sẽ bị người chồng và gia đình ruồng bỏ, cộng thêm những di chứng do phải chịu cực hình khi bị hãm hiếp, họ có nguy cơ bị trục xuất khỏi xã hội “Đánh vào người phụ nữ, tức là đánh vào toàn bộ gia đình, làm suy thoái cả xã hội và cộng đồng.
Không cần xe tăng đại bác, máy bay, cũng đem lại kết quả hủy hoại như một cuộc chiến tranh “bình thường”. Xét về mặt kinh tế thì đây là cuộc chiến tranh hiệu quả nhất...”,ông đã viết như vậy.
Chiến tranh sắc tộc, bạo lực, đói nghèo và tham nhũng, đó gần như là bức tranh toàn cảnh của đất nước Công-gô hiện nay. Khi gấp sách lại, ta thấy hình như tiếc nuối, ta những muốn cuốn sách cứ dài mãi, để được đi cùng những tâm sự, thổ lộ tâm tư của tác giả, được cùng ông chứng kiến những sự kiện, chia sẻ với ông những nỗi đau và cả những niềm vui khi bàn tay nhân ái có thể xoa dịu những nỗi đau của đồng loại.
Trong câu chuyện của mình, tác giả cũng muốn nhấn mạnh về đức tin và lòng từ bi, người ta không cần phải có rất nhiều thì mới chia sẻ, “một củ khoai tây cũng có giá trị rất nhiều khi ta chẳng có gì cả...”.Những khó khăn tưởng chừng không có lối thoát, những cái chết sượt qua trong gang tấc, đều được tác giả lý giải theo kiểu “ở hiền gặp lành”, từ sự che chở của một thế lực vô hình! Tác giả cũng cho rằng khi không có đức tin, con người sẽ như lạc trong mây mù. Một đức tin chân chính luôn khiến người ta làm việc thiện, mở lòng từ bi nhân ái với những người xung quanh. Giúp người thì Trời sẽ giúp ta! Sự nhẫn nại chịu khó và tinh thần cầu tiến cũng được tác giả nhắc đến trong cuốn sách. Con đường phía trước luôn rộng mở với những ai có quyết tâm, khát khao thực hiện nguyện vọng và ước mơ của mình, hãy suy nghĩ chín chắn và quyết định, một khi đã quyết định thì đừng nghi ngờ gì, hãy gắng sức để thực hiện thì sẽ thành công, đó như một chân lý: “Hãy gõ cửa, rồi cửa sẽ mở. Hãy tìm rồi sẽ gặp”.
Khi sống trong cảnh bần cùng, một bàn tay chìa ra, một lời nói chia sẻ, một sự trợ giúp dù rất nhỏ... cũng đều khiến người ta xúc động. Qua những trang sách, dù cụ thể hay ý tứ, tác giả đã hàm ơn rất nhiều người đã giúp đỡ ông và gia đình, đã cùng với ông chia sẻ nỗi đau với những người phụ nữ Công-gô. Ông tha thiết tâm niệm: “Đồng lòng, ta có thể dời núi lấp biển”.
Chúng tôi trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Paris 22 tháng 11 năm 2018
Dịch giả Hiệu Constant
Các đoạn trích:
Trích đoạn tr 15-16
Sau khi nghe thấy những tiếng súng nổ, các con tôi đã tin chắc là tôi chết rồi, và chúng đã mất cha. Bây giờ thấy tôi thẫn thờ xuất hiện trước cửa, rúng động thì chắc chắn rồi, nhưng không hề có vết xước nào. Làm sao mà chúng có thể hiểu nổi những gì vừa xảy ra chứ?
- Cúi thấp xuống bố ơi! - chúng đồng thanh hét lên. - Tránh xa cửa sổ đi bố, bò sát đất đi! Bọn chúng sẽ tiếp tục nã đạn vào bố đấy!
Vụ ám sát này đã diễn ra một ngày sau khi tôi vừa từ châu Âu trở về, tôi đã ở đó một tuần. Sau khi tham gia thuyết trình trong một cuộc gặp gỡ quan trọng tại Genève, tôi đã đến Bruxelles để giới thiệu một cuốn sách mới. Một tác phẩm mà tôi đã đóng góp công sức, viết về bạo lực tình dục diễn ra ở miền Đông Công-gô.
Trích đoạn tr 32
Bạo lực tình dục không phải là một hiện tượng dễ dàng nhìn thấy như một thảm họa thiên tai hoặc một trận xung đột có vũ khí. Những vụ tấn công này thường xuyên vi phạm trong sự kín đáo nhất. Trong những nơi hẻo lánh và thường xuyên hơn là trong bóng tối. Các nhân chứng rất hiếm và nếu như có thì họ biến mất hoặc câm lặng. Chỉ có những thương tích trên thân thể có thể tiết lộ cho chúng ta và vì những lý do hiển nhiên, chính trong một bệnh viện sự thật được tiết lộ rõ nhất. Chẳng gì có thể qua khỏi mắt chúng tôi, chính tại bệnh viện của chúng tôi mà người ta tập hợp được những số liệu thống kê và lời kể của các nhân chứng.
Trích đoạn tr 44
Đồng nghiệp của tôi đề nghị tôi đi cùng với anh ấy ngay lập tức. Đang mổ cho một phụ nữ có một vết thương phức tạp, anh ấy mong tôi đến trợ giúp. Chúng tôi rời phòng làm việc và băng qua bệnh viện để đến khu giải phẫu. Những suy nghĩ của tôi vẫn xoay quanh cú điện thoại kia; tôi hơi bối rối, hay đúng ra là hơi sầu não. Người đàm thoại với tôi có lẽ chưa bao giờ nhìn thấy bộ phận âm đạo bị rách nát, lẫn việc nghe thấy một người mẹ của sáu đứa con, trước đây tràn đầy nhựa sống, còn hiện nay thì ngồi khóc khiến tâm hồn bạn vỡ vụn vì cô ấy đã mất đi phần nữ tính của mình. Chúng tôi chạm mặt vài bệnh nhân đi dạo và tôi nghĩ đến người binh sĩ nọ đã đến bệnh viện mới đây. Với danh nghĩa công tố viên quân đội, ông ấy đã lưu trú ít thời gian ở Bukavu để tham gia một cuộc hội thảo về bạo lực nhắm vào phụ nữ. Ông ấy muốn hiểu những gì đã diễn ra, một cách chân tình. Chính vì thế mà ông đã bày tỏ mong muốn được gặp vài người trong số những nạn nhân ấy, đang được điều trị tại bệnh viện chúng tôi.
Trích đoạn tr 88
Tôi sẽ là một trong những người giằng con bệnh ra khỏi tay thần chết. Ý tưởng rằng cuộc sống của chính mình có thể gặp nguy hiểm không hề lảng vảng trong tôi. Là một bác sĩ, tôi sẽ được miễn dịch chống lại cái đau, - tôi thầm nghĩ. Một thiên hướng ư, một sứ mệnh ư? Đúng, một bước tiến hành gần như thiêng liêng. Tôi sẽ thực hiện cái gì đó - có thể không phải cho toàn nhân loại, nhưng chí ít là cho con người. Trong mắt tôi, ta không thể hình dung ai đó lại muốn tấn công một bác sĩ, và một bệnh viện là một nơi được bảo vệ, một khu bất khả xâm phạm. Chính với những niềm tin vững chãi rất ngây thơ này mà tôi dấn thân vào nghề thầy thuốc.