Truyền kỳ mạn lục giải âm là tập truyện ngắn đặc sắc gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn (văn xuôi), xen lẫn biền văn (văn có đối) và thơ ca, cuối mỗi truyện có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùng quan điểm của tác giả. Hầu hết các truyện xảy ra từ đời Trần, đời Hồ đến đời Lê sơ, không gian trải dài từ Nghệ An trở ra Bắc. Sách được Nguyễn Thế Nghi chuyển ngữ từ Hán sang Nôm vào thế kỷ XVII, rồi nay lại được chuyển tự chữ Nôm sang chữ Quốc ngữ. Đây là một tập tư liệu quý giá cho việc học tập và nghiên cứu đa chiều về văn chương và chữ nghĩa, về lịch sử và văn hóa nước ta thời trung đại.
ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA
“Toàn bộ tác phẩm của Nguyễn Dữ là thuần túy Việt Nam, ngoại trừ văn ngôn chữ Hán là phải vay mượn từ Trung Hoa. Nguyễn Dữ không viết về con người và những gì xảy ra ở Trung Hoa, mà trong tác phẩm của ông luôn luôn hiện lên quang cảnh đất nước và con người Việt Nam với đầy đủ tên tuổi, số phận của họ trong những bối cảnh lịch sử cụ thể của nước nhà, từ thời nhà Trần cho đến thời nhà Lê (niên đại sớm nhất được nhắc đến trong Truyền kỳ mạn lục là năm Canh Ngọ niên hiệu Khai Hựu, tức năm 1330, niên đại cuối cùng là niên hiệu Đoan Khánh ngũ niên, tức năm 1509). Với những câu chuyện thấm đượm nỗi niềm thế thái nhân tình, khi thì khí khái hào mại, khi thì lâm ly thống thiết, lại được phô diễn một cách điêu luyện bằng bút pháp vừa tự sự vừa trữ tình, ngay từ khi mới ra đời, tác phẩm của Nguyễn Dữ đã lôi cuốn được sự chú ý của người đương thời và luôn luôn giữ được sự hấp dẫn với các văn nhân, độc giả đời sau. “- GS. Nguyễn Quang Hồng
“Sách Truyền kỳ mạn lục giải âm được thực hiện để giúp bạn đọc ngày nay có thể tìm hiểu và thưởng thức một tập truyện đặc sắc của cha ông ta trong quá khứ (được Nguyễn Dữ sáng tác bằng văn ngôn chữ Hán, sau đó được Nguyễn Thế Nghi chuyển ngữ từ Hán sang Nôm, cách nay gần 4 thế kỷ, rồi nay lại được chúng tôi chuyển từ chữ Nôm sang chữ Quốc ngữ hiện hành). Còn với độc giả trong giáo giới và học giới thì có thể coi cuốn sách này như một tập tư liệu quý giá cho việc học tập và nghiên cứu đã chiều về văn chương, chữ nghĩa, lịch sử và văn hóa nước ta thời trung đại.” – GS.Nguyễn Quang Hồng
TÁC GIẢ: Nguyễn Dữ
Nguyễn Dữ là một danh sĩ sống vào cuối thế kỷ XV đầu thế kỷ XVI. Ông là người xã Đoàn Lâm, huyện Gia Phúc, thuộc đất Hồng Châu xưa (nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương). Ông học rộng biết nhiều, mấy lần thi đỗ hội thí. Được bổ làm Tri huyện Thanh Tuyền, nhưng chỉ hơn một năm sau thì ông cáo quan về quê phụng dưỡng mẹ già. Có thể chính trong thời gian này ông đã sáng tác Truyền Kỳ Mạn Lục gồm 20 truyện ký bằng Hán văn.
Nguyễn Thế Nghi (người dịch sang văn Nôm)
Tương truyền danh sĩ Nguyễn Thế Nghi là người dịch tác phẩm Hán văn Truyền Kỳ Mạn Lục sang văn Nôm. Ông sống vào thời nhà Mạc, không rõ năm sinh năm mất. Thuở thiếu thời cùng quen thân với Mạc Đăng Dung (1483-1541), về sau không chịu ra làm quan, được Đăng Dung tặng phong tước Đại Hưng hầu. Ông giỏi văn chương, đặc biệt sở trường về văn quốc âm (chữ Nôm), cuối triều Mạc còn làm văn Nôm châm biếm tệ hoang dâm của đương triều.