Quyền Lực Để Lãnh Đạo
“Một nhà lãnh đạo giỏi nhất khi mọi người hầu như không biết ông ta hiện hữu, không quá giỏi khi mọi người vâng lời và ca ngợi ông ta, và tệ hại nhất khi mọi người khinh miệt ông ta.”
(Lão Tử, 630 trước Công nguyên)
“Người ta nên được cả sợ hãi lẫn mến yêu, nhưng bởi vì rất khó để cùng lúc xảy ra hai điều ấy, nên được sợ hãi sẽ an toàn hơn được mến yêu… Như thế một hoàng tử nên tự mình làm cho người khác sợ hãi mình theo cách là nếu ông ta không có được lòng mến yêu từ kẻ khác, thì bằng mọi giá ông ấy phải tránh việc bị căm ghét.”
(Machiavelli, 1513)
Hai phần ba người Mỹ nói rằng xứ sở họ đang trong giai đoạn “khủng hoảng lãnh đạo”. Họ không tin ở các lãnh đạo của họ - dù đó là nhà chính trị, giám đốc, hiệu trưởng trường đại học hay người giám sát các cơ quan truyền thông. Trong từng lĩnh vực của 11 lĩnh vực khác nhau, không nhiều hơn 40% nói rằng họ đặt nhiều niềm tin ở lãnh đạo của mình. Đã từ rất lâu, người Mỹ có những tình cảm mâu thuẫn về lãnh đạo của họ, và vấn đề này không phải chỉ có ở Mỹ. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy việc này cũng xảy ra ở nhiều nước khác. Những sự việc như vậy có thể khiến một số người quên mất bởi vì không có gì mới, nhưng trong thực tế bối cảnh lãnh đạo đang thay đổi, và rất nhiều trong số các nhà lãnh đạo hôm nay đã không bắt kịp sự thay đổi này.
Cả quyền lực lẫn sự lãnh đạo đang thay đổi trong thế giới hôm nay. Tri thức là quyền lực, và càng có nhiều người có nhiều thông tin hơn bất cứ thời kỳ nào trong lịch sử loài người. Một cựu CEO của một công ty thiết bị y tế đa quốc gia lập luận rằng “thời đại đã chín muồi để xác định lại quyền lực cho thế kỷ 21. Mô hình lãnh đạo sản sinh từ quân sự vốn hoạt động rất tốt cách đây 50 năm giờ đây không còn là mô hình tốt nhất trước dân chúng nữa”. Cách đây vài thập niên, một số nhà lý thuyết đã đối chiếu quyền lực và lãnh đạo. Nhưng nếu ai đó nghĩ rằng quyền lực bao gồm quyền lực cứng mang tính cưỡng bách và quyền lực mềm có tính thu hút, thì lãnh đạo và quyền lực là hai thứ gắn chặt nhau, không thể tách rời. Tổng thống George W. Bush từng nói, “Tôi là người quyết định, và tôi quyết định điều gì tốt nhất”, nhưng việc lãnh đạo còn có nhiều điều hơn thế nữa.
Tôi hy vọng sẽ làm sáng tỏ những điều nói trên bằng việc vận dụng khái niệm quyền lực cứng và quyền lực mềm trong lãnh đạo theo quan niệm của tôi. Đây là sự cách biệt mà tôi muốn lấp đầy bằng quyển sách này: Tôi có thể nói gì với mọi người về quyền lực và lãnh đạo trong một quyển sách ngắn mang tính phân tích, để họ có thể chọn lọc, thẩm định và đánh giá lãnh đạo của mình? Không có gì quan trọng hơn những công dân có trong tay công cụ đánh giá lãnh đạo của mình, dù trong quá khứ hay hiện tại, việc chung hay việc riêng. Lãnh đạo là một nghệ thuật, không phải là một khoa học, nhưng ngay cả nghệ thuật cũng được hưởng lợi từ sự phê bình.
Chương 1 nói về sự có mặt khắp mọi nơi của công tác lãnh đạo ở các tập thể và tổ chức của con người theo thời gian và đưa ra tầm quan trọng có lý do của nhà lãnh đạo trong lịch sử. Tôi phân biệt lãnh đạo có và không có thẩm quyền, lãnh đạo được chia sẻ, và vai trò của tự nhiên và có huấn luyện trong việc hình thành nhà lãnh đạo.
Chương 2 triển khai sự khác biệt giữa quyền lực cứng và quyền lực mềm, vận dụng sự khác biệt này vào nhà lãnh đạo và quần chúng ủng hộ. Tôi cũng nói về việc các phương tiện quyền lực thay đổi theo thời gian và bối cảnh như thế nào.
Chương 3 tập trung vào các kiểu người và kỹ năng của nhà lãnh đạo. Tôi có ý kiến về tái cấu trúc các khái niệm về nhà lãnh đạo hấp dẫn và không hấp dẫn, về nhà lãnh đạo tạo thời thế và nhà lãnh đạo thương lượng, và khảo sát các kỹ năng chủ yếu của nhà lãnh đạo trong xã hội dân chủ hiện đại, bao gồm các kỹ năng truyền cảm hứng về tầm nhìn, về truyền đạt thông tin, về chỉ số IQ có cảm xúc, cũng như các kỹ năng về chính trị và tổ chức có liên quan đến thương lượng.
Chương 4 phác họa thông minh theo tình huống, thiết yếu cho quyền lực thông minh."
(Joseph S. Nye Jr.)